قلمرو اندیشه

یکی از حرفهای بی پایه و اساسی که در مورد انقلاب اسلامی ایران برخی مواقع شنیده می شود و متأسفانه عده ای هم با نهایت سادگی باور می کنند یا دچار شک و شبهه می شوند این است که گفته می شود انقلاب اسلامی ایران اصلا اینطوری نبوده که در ایران گفته و شنیده می شود بلکه اساسا انقلاب اسلامی ایران یک انقلاب مستقل که توسط حضرت امام و مردم بوده باشد، نبوده بلکه خواست آمریکایی ها بوده که شاه برود و در ایران انقلاب شود! علی رغم اینکه این حرف بی پایه و اساس را بارها از برخی دوستان و بستگان شنیده ام اخیرا نیز در تاکسی از یک راننده تاکسی شنیدم. البته این موضوع بسیار روشن است و چندان نیاز خاصی به تحلیل و استدلال ندارد اما چون در حال مطالعه کتاب «مأموریت در تهران» که خاطرات ویلیام سولیوان آخرین سفیر آمریکا در ایران که از خرداد 1355 تا اردیبهشت 1358 سفیر آمریکا در ایران بوده است به نکاتی برخورد کردم که پاسخ کامل و روشنی است به این دروغ محض، لذا به این موضوع نیز پرداخته ام.

سولیوان در صفحه 29 این در مقدمه کتابش اینگونه آورده است: «انقلابی که در سال 1979 میلادی شاه ایران را به زیر کشید یکی از حوادث بزرگ سیاسی نیمه دوم قرن بیستم بود. تمام نتایج آن انقلاب هنوز برای دنیا روشن نیست اما تاکنون توازن راهبردی میان ایالات متحده آمریکا و شوروی را به هم زده است. ماجرای گروگان گیری کارکنان سفارت آمریکا در تهران که برای وجدان سیاسی آمریکایی آثار درازدامنی خواهد داشت از پیامدهای آن است. ضعف آمریکا در تدوین و اجرای سیاست خارجی خود در قبال انقلاب ایران و سردرگمی واشینگتن در رویارویی با ادامه آن آشکار شد و مورد توجه همگان قرار گرفت.»

جالب است کسانی که این حرف بی پایه و اساس را می زنند استدلال شان این است که رابطه ی آمریکا در اواخر سلطنت پهلوی بخصوص با روی کار آمدن کارتر با شاه ایران تیره و تار شده بود! قابل ذکر است که سولیوان در بخش اول کتاب خود به این موضوع نیز به روشنی هرچه تمام تر پرداخته است و از دیدار تقریبا یک ربعی خود با کارتر در صفحات 39 الی 42 بدینگونه آورده است: «کارتر در ابتدا بر اهمیت راهبردی ایران برای ایالات متحده آمریکا و متحدین دیگر ما تأکید کرد. سپس از شاه ایران بعنوان یک دوست نزدیک و یک متحد قابل اعتماد برای آمریکا یاد کرد و اهمیت ایران را بعنوان یک عامل ثبات برای امنیت منطقه حساس خلیج فارس مورد تأکید مجدد قرار داد.» در ادامه سولیوان در کتاب خود شرح می دهد که در این دیدار خود با کارتر سه موضوع برایش مبهم بود که از کاتر پرسید که اولی در مورد سیاست دولت آمریکا در قبال فروش سلاح به ایران، چرا که کارتر دستورالعمل جدیدی مبنی بر محدودیت فروش تجهیزات نظامی به سایر کشورها صادر کرده بود که جواب کارتر به این سؤال را اینگونه ذکر می کند: «رئیس جمهور به سرعت و صراحت جواب داد که می خواهد در معامله با ایرانی ها کاملا گشاده دست باشد و در لیست سفارشان آنان {یعنی ایران} هم مورد خاصی را نمی بیند که برای فروش آن منعی وجود داشته باشد. او مخصوصا به درخواست ایران جهت خرید هواپیماهای آواکس که تازه در نیروی هوایی آمریکا مورد استفاده قرار گرفته، اشاره کرد و فروش آن را به ایران مورد تأیید قرار داد.»

سولیوان پاسخ کارتر به سؤال دومش که در مورد خرید نیروگاه های اتمی توسط ایران از آمریکاست را نیز اینگونه آورده است: «رئیس جمهوری باز هم پاسخ مثبت و قاطعی داد. وی گفت فروش نیروگاه های اتمی به ایران در صورتی خواهد بود که این کشور مقررات امنیتی بین المللی را رعایت کند و سوخت مصرف شده را به آمریکا باز پس دهد. ... البته این شرط، مخصوص به ایران نبود و در تمام قراردادهای مربوط به صدور انرژی اتمی از آمریکا قید می شد.»

سولیوان آخرین سؤالش در مورد همکاری سیا با ساواک بود و درباره علت این سؤال نیز آورده است: «علت طرح این مسئله و تأکیدم بر آن این بود که دولت جدید آمریکا احترام به حقوق بشر و تعمیم اصول اعلامیه حقوق بشر را در سراسر جهان یکی از هدفهای اساسی خود اعلام کرده بود و با شهرت بدی که ساواک در زمینه عدم مراعات حقوق بشر در جهان پیدا کرده بود می بایست نحوه برخورد ما با این مسئله و چگونگی همکاری های آینده ی ما با ساواک روشن شود.» در مورد پاسخ کارتر نیز می نویسد: «رئیس جمهور بی درنگ در پاسخ سؤال من تأکید کرد که همکاری های اطلاعاتی ما با ایران، بخصوص با امکاناتی که برای نصب دستگاه های خبرگیری از شوروی در اختیار ایران قرار داده است بسیار مهم و با ارزش است.»

در پایان آنچه که روشن و مسلم است این است که به هیچ وجه هیچ دولتی در آمریکا حتی دولت کارتر علی رغم شعارهای حقوق بشری اش، مخالف اصل حکومت محمدرضا شاه نبوده است و انقلاب اسلامی ایران کاملا برخلاف خواست آمریکا، توانست حکومت پهلوی را ساقط و جمهوری اسلامی را در ایران بنیان گذارد.